حمایت از مالکیت صنعتی شامل علایم و اختراعات می باشد و در بازرگانی داخلی و بین المللی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. تشویقی که از مخترعین می شود نسبت به سیاست کشورهای مختلف متفاوت است. ثبت شرکت در کشورهایی که بصورت توتالیتر هستند مخترع در حقیقت کارمند دولت است و دولت با فراهم ساختن وسایل زندگی او و قرار داد وسایل لازم برای تحقیقات مالک اختراعات او می شود و غیر از این در اغلب کارخانه های بزرگ نیز چنین حالتی پیش می آید.چنانکه کارخانه جنرال موتور برای ایجاد طرح های جدید برای کالاهای خود دائماَ متخصصین را مامور مطالعه و تحقیق نموده است تا نتیجه اختراعات آن ها را بکار ببرد و در چنین صورتی منظور اصلی تشویق مخترعین حاصل نمی گردد.لذا اغلب کشورها در قوانین خود مقرراتی پیش بینی نموده اند که به موجب آن مخترعین برای مدت محدودی حق انحصاری استفاده از اختراع خود را دارند و چون در این مدت در بازار رقابتی نخواهد بود با فروش محصول به قیمت گزاف سود فراوانی به دست مخترع خواهد رسید و این بهترین و عملی ترین تشویق از او خواهد بود.
- ثبت اختراع در ایران
ثبت اختراع در ایران اختیاری است ولی اختراع در صورتی مورد حمایت قرار می گیرد که طبق شرایط مندرج در قانون ثبت علایم تجاری و اختراعات،به ثبت رسیده باشد.
وفق ماده 15 قانون ثبت اختراعات حقوق ناشی از گواهینامه اختراع به شرح ذیل است:
الف- بهره برداری از اختراع ثبت شده در ایران توسط اشخاصی غیر از مالک ، مشروط به موافقت مالک آن است.بهره برداری از اختراع ثبت شده به شرح ذیل خواهد بود:
- در صورتی که اختراع در خصوص فرآورده باشد.
اول-ساخت ، صادرات و واردات ،عرضه برای فروش ، فروش و استفاده از فرآورده
دوم-ذخیره به قصد عرضه برای فروش ، فروش یا استفاده از فرآورده
- در صورتی که موضوع ثبت اختراع فرآیند باشد:
اول-استفاده از فرآیند
دوم-انجام هر یک از موارد مندرج در جزء (1 ) بند ( الف) این ماده در خصوص کالاهایی که مستقیماَ از طریق این فرآیند به دست می آید.
ب- مالک می تواند با رعایت بند (ج) این ماده و ماده (17) علیه هر شخص که بدون اجازه او بهره برداری های مندرج در بند (الف) را انجام دهد و به حق مخترع تعدی کند و یا عملی انجام دهد که ممکن است منجر به تعدی به حق مخترع شود،به دادگاه شکایت کند.
مدت اعتبار ورقه اختراع در ایران بر حسب تقاضای مخترع پنج یا ده یا پانزده یا منتهی بیست سال خواهد بود و در موقع دریافت اظهارنامه ثبت اختراع اداره ثبت حق الثبتی طبق تعرفه مقرر و مبالغی برای هزینه تهیه اظهارنامه و آگهی های مربوطه اخذ می نماید.
اعتبار ورقه اختراع بعد از ثبت در صورتی محفوظ می ماند که صاحب اختراع هر ساله مبلغی برای ادامه اعتبار آن پرداخت نماید و چنانچه در پرداخت اقساط مزبور بیش از سه ماه تعلل شود اعتبار ورقه اختراع از بین خواهد رفت و هر کس خواهد توانست اختراع را مورد استفاده قرار دهد.
لازم به ذکر است حقوق ناشی از اختراع ثبت شده قابل انتقال است و در صورت فوت صاحب حق به ورثه او منتقل می شود.
- الحاق دولت ایران به قرارداد پاریس برای حمایت از مخترعینی که در خارج از ایران اقامت دارند.
قانون الحاق دولت ایران به قرارداد اتحادیه پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی، برای صاحبان اختراعی که در خارج از ایران اقامت داشته و عضو اتحادیه مزبور هستند مزایایی قائل شده است که بطور اختصار ذیلاَ شرح داده می شود:
- اعضای اتحادیه از لحاظ حقوق مالکیت صنعتی در سایر کشورهای عضو اتحادیه از همان مزایایی که برای اتباع آن کشور مقرر است استفاده می کنند، به شرط آنکه شرایط و تشریفاتی که قانون برای اتباع کشور مقرر داشته است ، رعایت نمایند.
- هر صاحب اختراعی که تقاضای ثبت اختراع خود را در یکی از کشورهای عضو نموده باشد، می تواند تقاضای ثبت اختراع خود را در کشورهای دیگر عضو اتحادیه بنماید و برای ثبت اختراع خود در سایر کشورهای عضو اتحادیه در مدت 12 ماه پس از تقاضای ثبت اولیه حق تقدم دارد، مگر آنکه اختراع به حقوق مکتسبه اشخاص لطمه وارد سازد.
- مقرراتی برای حمایت حق اختراع و جلوگیری از رقابت نامشروع پیش بینی نموده است.
- اختراعاتی که هنوز به ثبت نرسیده اند در نمایشگاه ها به معرض تماشا داده می شوند، مورد حمایت قرار می گیرند.
- مقرراتی برای توقیف محصولات تقلیدی و تقلبی پیش بینی شده است.
لازم به توضیح است ، اختراع مطلقاَ نباید قبلاَ منتشر شده باشد وگرنه اختراع نخواهد بود و فقط استثنایی که این اصل دارد در مورد اختراعاتی است که سابقاَ در خارجه به ثبت رسیده باشد چه در این صورت محققاَ این اختراع معرفی و چاپ و منتشر شده است و لذا مطابق ماده 30 قانون ثبت علائم:
اگر مخترعی در خارج از ایران اختراعی را به ثبت رسانده باشد بر اساس اختراع خارجی می تواند اختراعش را در ایران به ثبت برساند به شرطی که مدت اختراعش از ثبت اختراع اولی تجاوز نکند و اگر در این مدت یک نفر دیگر آن اختراع را در ایران به ثمر رساند مخترع نمی تواند جلوکار او را بگیرد و البته برای بعد از آن می تواند تقاضای جلوگیری نماید ولی از کار کسانی که تا آن تاریخ شروع کرده اند نمی تواند جلوگیری به عمل آورد و به طور کلی خارجیان می توانند اختراعات خود را در ایران به ثبت رسانند مشروط بر اینکه به موجب عهد نامه یا معامله متقابله Receprocite از طرف کشور متبوع مخترع نیز این حق برای مخترعین ایرانی شناخته شده باشد.
ثبت اسم تجارتی